Paper

Om jullie nog iets meer te informeren over onze uitzending van afgelopen week hebben we een leuk informatief artikel geschreven. Enjoy!

De waarde van waarheid. Reality televisie-aflevering.
Reality televisie is niet meer weg te denken uit de huidige televisie wereld. Er komen steeds meer reality shows op televisie. Ze zijn steeds extremer, schokkender en vreemder geworden. De afgelopen tijd is er veel commotie over een aantal reality shows. Zoals programma’s waarbij mensen gefilmd worden, zonder daar toestemming voor verleend te hebben. Voorbeelden hiervan zijn Project P: Stop het pesten en het veelbesproken nieuwe programma van John de Mol Utopia. Wanneer gaat reality televisie te ver, wordt de privacy van mensen geschonden of is het de verantwoordelijkheid van de burger zelf? Daarnaast kan de benaming van het genre ‘reality’ televisie in twijfel getrokken worden. Bij het kijken naar reality televisie verwacht men naar de realiteit, de waarheid te kijken, maar of dit ook daadwerkelijk het geval is valt te betwijfelen. Wij zouden de waarde van waarheid niet zijn als we dat niet voor de kijker zouden gaan uitzoeken, daarom gaan we uitzoeken wat deze waarheid is achter reality televisie en de waarde hiervan.

Wat is reality televisie en hoe wordt dit ervaren zowel voor de schermen als achter de schermen?

Aangezien we met ons programma op zoek zijn naar de waarheid en de waarde van reality televisie is het voor ons van belang om meerdere perspectieven van het genre te belichten. Daarom richten de deelvragen zich op verschillende aspecten van het vak. Allereerst is het belangrijk om vast te stellen wat we verstaan onder reality televisie. Het blijkt dat dit nog niet zo’n makkelijke opgave is, want in ons programma wordt duidelijk dat de meningen verschillen. Ons eerste item geeft de mening weer van Huub van Ballegooy, ex-deelnemer van De Gouden Kooi en eindredacteur bij Utopia. Hij maakte het genre zowel voor de schermen als achter de schermen mee. Toen we hem vroegen naar het concept reality televisie, meende hij dat het het beste gezien kan worden als een soap met echte mensen.

            Naast dat het concept reality televisie wordt uitgelegd, heeft de eerste deelvraag vooral betrekking op de ervaringen voor en achter de schermen. In hoeverre is er bijvoorbeeld sprake van realiteit? Het woord manipulatie blijkt een moeilijk woord te zijn en volgens velen niet correct als er gesproken wordt over reality televisie. Er wordt wel degelijk, zoals Huub van Ballegooy dat mooi zegt, “impulsen gegeven” maar het zijn toch echt de deelnemers zelf die voor de inhoud zorgen. Alhoewel het eerste item tot interessante uitspraken leidde, hoopten we toch iets meer de kant van de waarheid te belichten. Dit is namelijk één van de meest besproken onderwerpen in de media als het gaat over reality televisie. Als er op Google gezocht wordt op reality televisie zijn dat de eerste aspecten die uit de machine rollen. Hetgene wat wel duidelijk werd in het programma is dat we gewoon moeten genieten van het genre, dat er wel degelijk verschillen zijn tussen de programma’s en dat we allemaal weten dat er een andere vorm van realiteit aanwezig is.

Wat zijn de implicaties van de editing op de beelden van reality-televisie?

            Om de waarde van en waarheid achter reality-televisie verder uit te diepen, kan het van nut zijn om op concreet niveau te kijken hoe reality-televisie werkt. Wanneer de beelden hiervan zouden worden geanalyseerd, is met name de editing een interessant focuspunt omdat op dit front reality-televisie veel verschilt van andere vormen van televisie. Bij fictietelevisie heeft de editing vaker de neiging natuurlijk aan te voelen, terwijl deze er bij reality-televisie eerder gefabriceerd uitziet. Oftewel: je doorziet als een kijker al snel dat de maker een bepaalde constructie rondom een (of meerdere) perso(o)n(en) wil maken. Hiertoe is er een interview geregeld met editor Jannes Drop welke bij een keur aan (reality-)programma’s de editing voor zijn rekening neemt. Drop betoogt dat editing een normaal en onontkomelijk verschijnsel is. Het is bovendien nodig. Reality-televisie is een genre dat goedkoop geproduceerd kan worden. Het bestaat constant uit gratis materiaal en tijdens de opnamen kan met de camera uren doorgedraaid worden. Dit levert veel materiaal op, terwijl de uitzendtijd vaak schaarser is. Alleen al om deze reden is editing noodzakelijk. Bovendien is het voor het kijkplezier ook van groot belang. Hoewel kijkers het gebruik van editing kunnen verafschuwen bij reality-televisie, zal het evenmin gewaardeerd worden wanneer er 20 minuten lang hetzelfde shot wordt getoond waarin weinig afwisseling plaatsvindt. Drop betoogt daar ook bij dat manipulatie vaak een nogal zwaar woord is en zelden een bewuste intentie van de maker. Eerder zijn de makers er dan ook op gericht om gewoonweg leuke televisie te maken. Volgens Drop moet het hele genre reality-televisie dan ook niet te serieus worden genomen. Deze laatste zin is opmerkelijk. Realityseries geven juist een bepaalde blik op de wereld en zijn vaak enorm ideologisch beladen. Ook omdat het beoogt ‘echt’ te zijn, kunnen kijkers wat er op het scherm gebeurt, moeilijker als ‘verzonnen’, ‘geacteerd’ of iets dergelijks afdoen. Ten slotte hebben realityseries een hoog aantal kijkers.

Wat ligt er voor het genre reality voor de toekomst in het verschiet?

De toekomst van reality tv is door vele wetenschappers al meerdere malen onder de loep genomen. Na zelf onderzoek gedaan te hebben in deze hoek bleek dat er met name een groot meningsverschil is ontstaan over de ethische grens die dit genre tv programma opzoekt. Waar ligt deze grens? En hoe ver kan men gaan? Dit zijn een aantal vragen die voorbijkomen in het artikel “Gaan tv-makers een stapje te ver met realityreeksen?” Om hier een eventuele overeenstemming in gedragsregels over te krijgen, blijkt nog niet zo makkelijk volgens een artikel uit Nieuwsblad. De privacy van de deelnemers aan de programma’s staat hierbij op het spel maar ligt bij een gezamenlijke samenwerking tussen de maker en de politiek. Immers alleen zij kunnen de grens trekken tussen wat wel en niet mag.

De duidelijke verwezenlijking van het opzoeken van deze ethische grens vonden wij in de Japanse spelprogramma’s. Wanneer deze term namelijk in Google wordt ingevoerd, is het niet vreemd dat woorden als pain, funny en shocking veelvuldig voorbij komen. Tevens is het een onderwerp waar wij UvA docent Jeroen de Kloet, docent Aziatische cultuur, meer over konden vragen. Uit dit interview kon uiteindelijk de conclusie worden getrokken dat het zoeken naar deze ethische grens voor commotie kan zorgen. Als voorbeeld werd hier het programa Tussen Leven en Dood gegeven.

Waarom de kijker de gruwelen van het ondergaan van pijn door de deelnemers als vermaak ziet, blijkt uit een artikel van Aslama en Pantti waar wij op stuitten. Uit het artikel blijkt dat met name de emoties van de deelnemers van grote waarde is (170). De hierdoor gecreëerde geloofwaardigheid van de afleveringen maakt dat de kijker zich kan herkennen in de kandidaten (168). Na verder grondig onderzoek blijkt zelfs dat deze ‘geweldstelevisie’ een grote hit is in binnen- en buitenland en al jaren een succesformule is (Coyne). Iets waar in eerste instantie niet aan gedacht wordt.

Conclusie

Concluderend kan worden gesteld dat het bij reality-tv in eerste instantie een genre met echte mensen betreft, die aan de hand van impulsen voor inhoud zorgen. Doordat het een goedkoop geproduceerd kan worden en veel beeldmateriaal oplevert, is editing onvermijdelijk. Vanuit hier kan een tweede laag van waarheid ontstaan. Het zoeken naar de ethische grens kan voor opschudding zorgen; juist de emoties van de deelnemers zorgen geloofwaardigheid en herkenning (Aslama en Pantti).
            Een vervolgonderzoek zou dieper kunnen ingaan op de deelnemers: wat is hun visie op de waarheid – vooraf en achteraf? In hoeverre zijn zij zich bewust van hun rol in het creëren van de waarheid en in hoeverre creëren zij die ook echt? Daarnaast zou het interessant kunnen zijn om de verschillende lagen in de totstandkoming van het eindproduct gedetailleerder te onderzoeken,  zodat kan worden blootgelegd op welke momenten een nieuwe laag van betekenis en dus waarheid wordt toegevoegd.

Bronnen

“Gaan tv-makers stapje te ver met realityreeksen?”. Nieuwsblad.be. 30 oktober 2013. <http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20131030_00817032>

“Gedragscode reality-tv nog niet voor onmiddellijk.” Nieuwsblad.be. 28 februari 2012. <http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20120228_184>.

Coyne, Sarah, Simon Robinson en David Nelson. “Does Reality Backbite? Physical, Verbal,         and Relational Aggression in Reality Television Programs.” Journal of Broadcasting & Electronic Media 54.2 (2010): 282-98.

Aslama, Minna en Mervi Pantti. “Talking alone: reality TV, emotions and authenticity.”   European Journal of Cultural Studies 9.2 (2006): 167-84.